In 1717 vond een zeer merkwaardige gebeurtenis plaats in het leven van J.S. Bach. Een collega-musicus aan het hof van Dresden verzocht hem om de Franse klaviervirtuoos Louis Marchand (1669-1732) uit te dagen voor een wedstrijd. Bach gaf gehoor aan dit verzoek en richtte zich in een brief tot Marchand. Bach stelde voor dat beide musici elkaar opdrachten zouden geven voor improvisaties. Dat was een gewaagde onderneming, maar Marchand aanvaardde de uitdaging onmiddellijk en iedereen aan het hof maakte zich op voor een waar muziekspektakel. Echter, op het moment suprême was er geen Louis Marchand. Uit navraag bleek dat hij diezelfde ochtend in alle vroegte was vertrokken per speciale koets. Uiteraard was dat een behoorlijke teleurstelling voor Bach en het verzamelde publiek. Als pleister op de wonde verzorgde Bach in zijn eentje een concert waarin hij al zijn kunnen demonstreerde.
Louis Marchand
De vroegste vermelding van deze geschiedenis vinden we bij Johann Abraham Birnbaum, die in 1739 een geschrift vervaardigde waarin hij Bach verdedigde tegen felle kritiek van ene Johann Adolph Scheibe. Voor zo’n verdediging kwam een dergelijk verhaal natuurlijk goed van pas. Volgens Birnbaum was Bach overeind gebleven tegenover Marchand, “de grootste meester in heel Frankrijk op klavier en orgel”. Ook in de Necrologie voor Bach, die door zijn zoon Carl Philipp Emanuel werd geschreven, vinden we een versie van deze geschiedenis. Beide geschriften hebben duidelijk de bedoeling Bach in een goed daglicht te zetten. Het waarheidsgehalte van het hele verhaal is daarom meermaals in twijfel getrokken. Niettemin is bekend dat Marchand in die tijd in Dresden was. Het lijkt er dus op dat er wel degelijk een historische kern is.
Helaas voor Marchand levert dit verhaal hem tot op de dag van vandaag nogal negatieve publiciteit op. Toch is hij niet een componist aan wie je zomaar voorbij kunt gaan. Behalve om zijn arrogantie en vanwege de schandalen die hij veroorzaakte, stond hij ook bekend als voortreffelijk organist en klavierspeler. In 1708 kwam hij als organist in koninklijke dienst zonder dat van hem verwacht werd zich met anderen te meten. Zijn spel was zo geliefd dat een trouwe schare Parijse toehoorders hem volgde van kerk tot kerk.
Van Marchand is niet veel muziek bewaard gebleven. Belangrijk zijn de Pièces de Clavecin en enkele orgelwerken. Zijn orgelmuziek werd pas na zijn dood gepubliceerd. De meeste stukken worden nu als tamelijk onbeduidend beschouwd, op enkele uitzonderingen na. Wellicht zijn beroemdste orgelcompositie is de Grand Dialogue, een grootschalig en imposant werk waarin verschillende klankkleuren van het orgel met elkaar in ‘dialoog’ zijn (mp3 – bron). Ook vermeldenswaard is de Quatuor, een gerafineerde vierstemmige compositie, waarbij elke stem zijn eigen klankkleur heeft. De organist dient dus met twee handen drie klavieren te bespelen (de vierde stem is voor het pedaal) (mp3 – bron). Deze werken laten duidelijk zien dat Marchand niet de eerste de beste was. Daarbij pleit ook het feit dat Bach de moeite nam om een wedstrijd met hem aan te spannen, voor zijn status als musicus van betekenis.
Aanbevolen cd’s en dvd’s
Meer info: Amazon.com
Meer info: Bol.com of Amazon.com
