Het symfonisch gedicht Phaéton, dat Camille Saint-Saëns in 1873 schreef, is gebaseerd op de gelijknamige mythe uit de Griekse oudheid. Om aan critici te bewijzen dat hij de zoon van de zonnegod is, vraagt Phaéton zijn vader Helios toestemming om voor één dag diens zonnewagen te mogen besturen. Op grond van eerder gedane beloften geeft Helios met tegenzin toestemming. Het is natuurlijk een hele opgave om de zon in bedwang te houden. Phaéton ondervindt daarom al snel de rampzalige gevolgen van zijn jeugdige overmoed. Hij is de onstuimige paarden niet de baas, waardoor hij met zon en al te dicht bij de aarde komt, zodat deze verschroeit. Zo wordt door deze mythe terloops het ontstaan van de Sahara en de huidskleur van de Ethiopiërs verklaard. Het eind van het liedje is dat Zeus ingrijpt door Phaéton met zijn bliksem te treffen, waarna hij in de rivier de Eridanus stort. Zijn heengaan wordt beweend door riviernymfen, die hem begraven.
Het is natuurlijk interessant om na te gaan hoe Saint-Saëns de elementen uit deze mythe heeft verwerkt in zijn symfonisch gedicht.
Na een korte inleiding zetten de strijkers in met een ritme dat overduidelijk refereert aan het galop van de paarden: (mp3 – bron). Even later laten de trompetten een heldhaftig thema horen (mp3 – bron). Het gaat allemaal fantastisch; de dag kan niet meer stuk. Maar al snel klinken er onheilspelbare geluiden en wordt de muziek onrustiger (mp3 – bron). Dan neemt Saint-Saëns even afstand. Het is alsof de toeschouwers die het toneel gadeslaan een treurzang aanheffen wanwege het dreigende onheil. Een tweede thema verschijnt in de hoorns: (mp3 – bron). Maar dan wordt de verhaallijn weer hernomen en bevinden we ons weer midden in het tumult, met als climax het ingrijpen van Zeus (zijn bliksem wordt verklankt door de fluiten), waarna de onvermijdelijke val van Phaéton in een reeks dalende lijnen tot zijn roemloos einde voert: (mp3 – bron). Dan klinkt opnieuw het tweede thema als een klaagzang van de riviernymfen: (mp3 – bron). Helemaal tot slot klinkt nog een keer het eerste thema. Van de heldhaftigheid en kracht waarmee het voor het eerst klonk, is echter niet veel meer over: (mp3 – bron).
Aanbevolen cd’s
Meer info: Bol.com of Amazon.com
Aanbevolen boeken en bladmuziek
De volledige partituur van Phaéton is gratis te downloaden bij Petrucci Library: Phaéton.
